Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe i CRP

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest globalnym zagrożeniem dla zdrowia

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) to zdolność mikroorganizmów (np. bakterii, wirusów, grzybów i pasożytów) do opierania się działaniu leków. W większości przypadków AMR odnosi się do oporności na antybiotyki, do której dochodzi, gdy bakterie stają się oporne na działanie antybiotyków. Antybiotyki to najważniejsze leki przeciwbakteryjne. Nadmierne i niewłaściwe stosowanie antybiotyków spowodowało, że niektóre bakterie stały się oporne na ich na działanie, co stanowi poważne zagrożenie zdrowia publicznego. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) za jedno z dziesięciu najpoważniejszych globalnych zagrożeń dla zdrowia.¹

Bez działań zapobiegawczych AMR może doprowadzić do większej liczby zgonów niż nowotwory

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest obecnie bezpośrednią przyczyną 1,3 zgonów i pośrednią przyczyną zgonu prawie 5 milionów osób w skali roku². Jeśli oporność na antybiotyki będzie się nadal rozwijać i rozprzestrzeniać, szacuje się, że do 2050 roku umrze z powodu infekcji związanych z opornością na antybiotyki każdego roku 10 milionów ludzi, czyli więcej niż roczna liczba zgonów z powodu nowotwórów³. Narastająca oporność na antybiotyki może spowodować to, że wiele „zwykłych”, uleczalnych infekcji staną się chorobami zagrażającymi życiu. Ponadto oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe stanowi ogromne obciążenie ekonomiczne zarówno dla systemu opieki zdrowotnej, jak i dla ludzi. Pacjenci z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe wymagają dłuższego pobytu w szpitalu, są bardziej narażeni na poważne niepożądane działania leków, co może prowadzić do strat finansowych poniesionych przez pacjenta na skutek długotrwałej choroby³.

Nadużywanie antybiotyków AMR

Około 80-90% wszystkich antybiotyków stosowanych w służbie zdrowia jest przepisywanych przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej⁴ na infekcje dróg oddechowych, które są najczęstszym powodem wizyty u lekarza^5,6. Większość antybiotyków jest przepisywanych do leczenia infekcji dróg oddechowych, mimo że ok. 90% chorób układu oddechowego jest spowodowanych przez wirusy, lub choroba ustępuje samoistnie⁶. Leczenie wirusowych i samoistnie ustępujących infekcji antybiotykami nie przynosi pacjentom żadnych korzyści klinicznych, wręcz przeciwnie, sprzyja rozwojowi oporności na antybiotyki.

Głównym czynnikiem powodującym rozwój AMR jest nadużywanie antybiotyków. Szacuje się, że 50% antybiotyków jest przepisywanych niepotrzebnie lub niewłaściwie⁷. Również dziś antybiotyki są przepisywane wyłącznie na podstawie objawów pacjenta bez wykonania badań diagnostycznych, które potwierdziłyby infekcję. Szybki, ilościowy test POC wykrywający poziom białka C-reaktywnego (CRP) może pomóc w rozpoznaniu infekcji dróg oddechowych, dzięki czemu antybiotyki będą przepisane właściwie a leczenie choroby będzie skuteczne.

Niepewność diagnostyczna i błędne przekonania na temat stosowania antybiotyków to kluczowe czynniki, które prowadzą do nadużywania antybiotyków.

Każdy kraj ma swoją politykę stosowania antybiotyków, na którą mają wpływ takie czynniki jak kulturowy sposób postrzegania choroby, czynniki społeczno-ekonomiczne i błędne przekonania na temat antybiotyków. Jednak główną przyczyną nadmiernego przepisywania antybiotyków jest niepewność diagnostyczna lekarzy na całym świecie ⁸. Często trudno odróżnić ciężkie infekcje od łagodnych, które samoistnie ustępują. Aby zminimalizować ryzyko błędu, antybiotyki podaje się "na wszelki wypadek". Pacjenci często proszą o antybiotyki, chociaż nie są one potrzebne. Połączenie niepewności diagnostycznej z wymuszeniem przez pacjenta wypisania antybiotyków, łatwo prowadzi do ich nadmiernego przepisywania⁹.

Szybkie i ilościowe POC testy CRP odgrywają istotną rolę we właściwym i zrównoważonym stosowaniu antybiotyków

Racjonalne stosowanie antybiotyków w ramach opieki zdrowotnej ma kluczowe znaczenie w walce z AMR. Nadmierne przepisywanie antybiotyków powinno zostać nie tylko ograniczone, ale powinny być one podawane tylko tym pacjentom, dla których przyniosą korzyści. Szybkie i dokładne POC badanie CRP odgrywa ważną rolę w prawidłowym stosowaniu antybiotyków¹⁰. Zanim zostaną przepisane antybiotyki, wykonanie POC pomiaru białka C-reaktywnego (CRP) ma kilka zalet, które pomagają w zwalczaniu AMR:

• Testy są dokładne, niedrogie i łatwe w użyciu i wymagają małej objętości próbki
• Szybko dostępne wyniki, otrzymane jeszcze w trakcie badania pacjenta, zmniejszają niepewność diagnostyczną i pomagają w podjęciu decyzji o konieczności zastosowania antybiotyku
• W dużym stopniu zmniejszają nadmierne zużywanie antybiotyków w celu leczenia infekcji dróg oddechowych bez narażania zdrowia pacjenta^11-13
• Wyniki CRP można wykorzystać jako pomoc w wyjaśnieniu pacjentowi, dlaczego podanie antybiotyku nie jest konieczne. Efektywna komunikacja z pacjentem zwiększy również jego zadowolenie¹⁴

Wykonanie POC testu CRP zanim zostaną przepisane antybiotyki pomaga w zarządzać środkami przeciwdrobnoustrojowymi i zabezpieczyć zrównoważone praktyki w sektorze opieki zdrowotnej.

Literatura

1. World Health Organization (WHO). Antimicrobial resistance. Available at https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/antimicrobial-resistance...
2. Antimicrobial Resistance Collaborators. Global burden of bacterial antimicrobial resistance in 2019: a systematic analysis. Lancet 2022; 399:629-655.
3. O’Neill J. Review on Antimicrobial Resistance. Antimicrobial Resistance: Tackling a Crisis for the Health and Wealth of Nations, 2016.
4. Hay AD. Antibiotic prescribing in primary care. BMJ 2019; 364:l780.
5. Petersen I et al. Antibacterial prescribing in primary care. J Antimicrob Chemother 2007; 60 Suppl 1: i43-47.
6. Bjerrum L et al. Health Alliance for Prudent Prescribing, Yield and Use of Antimicrobial Drugs in the Treatment of Respiratory Tract Infections (HAPPY AUDIT). BMC Fam Pract 2010; 11:29.
7. CDC. Antibiotic Use in the United States, 2017: Progress and Opportunities.
8. Harbarth S, Samore MH. Antimicrobial resistance determinants and future control. Emerg Infect Dis 2005; 11:794-801.
9. European Commission. Special Eurobarometer 445: Antimicrobial Resistance. European Commission; Brussels, Belgium: 2016
10. Gentile et al. The role of CRP POC testing in the fight against antibiotic overuse in European primary care: Recommendations from a European Expert Panel. Diagnostics 2023; 13:320.
11. Aabenhus R et al. Biomarkers as point-of-care tests to guide antibiotics in patients with acute respiratory infections in primary care. Cochrane Database of Systematic Reviews 2014; 11:CD010130.
12. Tonkin-Crane SKG et al. Clinician-targeted interventions to influence antibiotic prescribing behaviour for acute respiratory infections in primary care: an overview of systematic reviews (Review). Cochrane Database of Systematic Reviews 2017; 7(9):CD012252.
13. O'Brien K et al. C-reactive protein point-of-care testing (CRP POCT) to guide antibiotic prescribing in primary care settings for acute respiratory tract infections (RTIs). Rapid assessment on other health technologies using the HTA Core Model for Rapid Relative Effectiveness Assessment. EUnetHTA Project ID: OTCA012, 2019.
14. Strumann C et al. Communication training and the prescribing pattern of antibiotic prescription in primary health care. Plos One 2020; 15(5): e0233345